Ly Lien Kiet tieu su

Lý Liên Kiệt tại buổi chiếu ra mắt phim Hoắc Nguyên Giáp
Tên khai sinh	Lý Liên Kiệt
Ngày sinh	26 tháng 4, 1963 (47 tuổi)
Nơi sinh	Bắc Kinh, Trung Quốc
Chiều cao	1,69m
Vợ	Hoàng Thu Yến (1987-1990) Lợi Trí (1997 -)
Website	Jetli.com

Lý Liên Kiệt (phồn thể: 李連杰; giản thể: 李连杰; bính âm: Lǐ Liánjié; Wade-Giles: Li Lien-chieh; Quảng Đông: Ley⁵ Lin⁴ Git⁶; tên tiếng Anh: Jet Li; sinh ngày 26 tháng 4, 1963 tại Bắc Kinh - Trung quốc) là một diễn viên điện ảnh võ thuật nổi tiếng

[ẩn]

[sửa] Tiểu sử

Lý Liên Kiệt tập wushu từ 8 tuổi, cùng một sư phụ với Chân Tử Đan, anh đã sớm bộc lộ năng khiếu và tư chất để trở thành một cao thủ.

Cũng như Lý Tiểu Long, Lý Liên Kiệt không có một thể trạng hoàn hảo, anh yếu đuối, lại sống trong một gia đình có quá nhiều áp lực, nên nhiều lần đã định bỏ cuộc. Nhưng được sư phụ động viên, anh đã vượt qua được.

Năm 1974, Lý Liên Kiệt mới 11 tuổi, đã trở thành nhà vô địch giải Wushu trẻ toàn Trung quốc. Mọi người gọi anh là "thần đồng võ thuật". Lúc này Lý Liên Kiệt đã nhận được nhiều lời mời đóng phim và quảng cáo, nhưng nghĩ mình chưa đạt tới trình độ siêu đẳng, anh trở về với sư phụ Hồ Bình.

Tên tuổi của anh nhiều người trên thế giới biết đến sau khi biểu diễn cho Tổng thống Mỹ Nixon xem tại Nhà Trắng năm 1974.

Nhiều năm sau, Lý Liên Kiệt liên tục giật giải quán quân trong các kỳ thi võ thuật, với màn múa thương và kiếm rất đẹp mắt (1975, 1977, 1978). Đến năm 1979, anh đoạt giải thành tựu Vàng của Tổng hội võ thuật Trung Quốc khi mới 16 tuổi.

Ba năm sau, Lý Liên Kiệt tham gia bộ phim điện ảnh đầu tiên: Thiếu Lâm tự, bộ phim làm ngất ngây khán giả hâm mộ phim võ thuật, đưa tên tuổi của anh vào hàng siêu sao, bắt đầu có ảnh hưởng đến khán giả ở Đông Nam Á, Nhật Bản và Mỹ. Anh tiếp tục đóng các phim về Thiếu Lâm và gây được tiếng vang rất lớn.

[sửa] Nghiệp diễn

Lý Liên Kiệt được yêu thích không phải nhờ khả năng diễn suất mà là các thế võ đẹp, lạ, mạnh mẽ đúng chất Thiếu Lâm của anh.

Năm 1991, với bộ phim Hoàng Phi Hồng kinh điển, Lý Liên Kiệt đã đưa tên tuổi của mình đến được Hollywood, khán giả Đông Nam Á thì đâu đâu cũng nhắc đến Hoàng Phi Hồng, Dì mười ba, Quỷ Cước Thất, là các nhân vật trong phim này. Phần thành công của phim cũng nhờ sự đạo diễn tài tình của Từ Khắc và Viên Hòa Bình.

Tiếp đến là hàng loạt các phim kinh điển: Phương Thế Ngọc 1 & 2, Hoàng Phi Hồng 2 & 3, ...đã đưa anh đến đỉnh cao vinh quang, trước hết là một hình tượng anh hùng trong lòng người châu Á, sau đó là thế giới. Nhưng Lý Liên Kiệt không ham danh vọng, anh đã dừng đóng phim một thời gian, có người thắc mắc thì anh nói: "Tôi từ nhỏ đã khổ cực, mục đích sống của tôi chỉ là thoát khỏi khổ cực, chứ danh tiếng thì không đem lại hương vị gì".

Lý Liên Kiệt sùng bá đạo Phật, đời sống của anh rất thanh tịnh, sau những lúc đóng phim mệt nhọc, anh thường đi dạo bộ hoặc ngồi thiền. Đã nhiều lần anh định đi tu, nhưng nghĩ đến cha mẹ, chuyện vợ con lại thôi. Sau này người ta thường nghe Lý nhắc lại ý định này. Anh đang tu tại gia, ăn chay niệm phật, anh đã là một thầy tu duy chỉ không xuất gia mà thôi.

Một thời gian sau người ta nghe Lý có chuyện cãi vã về vấn đề tiền bạc với một đạo diễn, và dính líu tới hội Tam Hoàng Thượng Hải. Hiểu rằng anh đang khó khăn, nhiều đạo diễn có ý mời, Lý Liên Kiệt đã chọn đạo diễn Vương Tinh.

Các phim anh đóng lúc này khá "khác" với hình tượng, những vai Xã hội đen rùng rợn và hài hước nhiều hơn, ít khi đánh đấm, lại đi bên cạnh là một mỹ nhân hết sức gợi cảm như kiểu Mỹ: Cận Vệ Trung Nam Hải với Chung Lệ Đề; Đảm thử Long uy với Khâu Thục Trinh...

Cho đến khi Viên Hòa Bình, nhà chỉ đạo võ thuật nổi tiếng nhất bấy giờ mời anh đóng bộ Tinh Võ anh hùng - một phim về Trần Chân, mà nhiều diễn viên võ thuật đã rất thành công (Như Lý Tiểu Long với Tinh Võ Môn, Chân Tử Đan với Tinh Võ Môn 1995). Và Lý Liên Kiệt đã làm dậy lại được hình tượng này - cũng như hình tượng anh hùng võ thuật cổ truyền của mình. Tên tuổi của anh lại được tung hô, Lý hoạt động rầm rộ hơn trước.

Anh hợp tác với nhiều diễn viên nổi tiếng, như Trương Học Hữu, Khâu Thục Trinh, Chu Tinh Trì, Trương Mạn Ngọc...Đến năm 2001, đạo diễn Trương Nghệ Mưu lần đầu tiên làm phim võ hiệp: Anh Hùng, Lý đóng vai chính. Đây là lần thứ hai Lý Liên Kiệt với lối võ đẹp mắt đối đầu với Chân Tử Đan - lối võ mạnh mẽ. Cả hai lại bất phân thắng bại: vai Vô Danh của Lý Liên Kiệt chiến thắng, nhưng sự thật là vai Trường Không của Chân Tử Đan giả thua. Người hâm mộ vẫn luôn chờ đợi lần hợp tác thứ 3 của 2 võ sư nổi danh này. Cuộc đối đầu của họ trong Hoàng Phi Hồng 2 và cuộc đối đầu trong tư tưởng, âm nhạc tại Ngự Viên - phim Anh Hùng đã đem lại sự mầu nhiệm, hai nhà đạo diễn tài ba Từ Khắc và Trương Nghệ Mưu không ngớt lời khen 2 pha võ này.

Trong phim Anh Hùng, bên cạnh Chân Tử Đan, còn có Lương Triều Vĩ, Trương Mạn Ngọc, Chương Tử Di, Trần Đạo Minh là những diễn viên "chuyên trị" diễn xuất nội tâm. Nên nhiều người đánh giá diễn xuất của Lý là lép vế, tuy nhiên thành công về nghệ thuật của phim là một điều không ai mơ hồ chối cãi được. Anh Hùng có thể là bộ phim đẹp nhất đời của Lý Liên Kiệt.

Anh đến Hollywood sau Lý Tiểu Long, Thành Long, cùng một lúc với Dương Tử Quỳnh, trước Chân Tử Đan, một điều không nhiều người mong muốn -là bị đồng hóa theo phim Mỹ - đã trở thành sự thật Người tiếp theo sẽ là ai ? người hâm hộ vẫn mong Chân Tử Đan đem chuông đi đánh xứ người một cách thận trọng, không đi theo vết xe của Thành Long và Lý Liên Kiệt.

Nhưng dù sao khi xem lại "Hoàng Phi Hồng 1, 2, 3", " Phương Thế Ngọc 1, 2", "Tiếu Ngạo Giang Hồ", "Tinh Võ anh hùng", người ta đã có thể quên đi "Cradle 2 The Grave", "The One", "Danny the dog"... mà không trách sự Tây hóa trong phim Lý Liên Kiệt.

Năm 2006, phim võ thuật Hoắc Nguyên Giáp được công chiếu trên toàn thế giới, được xem như bộ phim võ thuật cuối cùng của Lý Liên Kiệt. Trong Hoắc Nguyên Giáp, Lý Liên Kiệt thủ vai chính Hoắc Nguyên Giáp, một nhân vật có thật trong lịch sử đã lập ra Tinh Võ Môn, từng đánh bại những võ sĩ ngoại quốc và Nhật Bản trên võ đài, lấy lại uy danh cho người Trung Quốc trong một thời kì xã hội phong kiến đang lụi tàn dần. Trước kia, trong phim Tinh Võ Anh Hùng, Lý Liên Kiệt đã từng thủ vai Trần Chân - một trong những đệ tử nổi tiếng nhất của Hoắc Nguyên Giáp. Hoắc Nguyên Giáp được công chiếu vào 26/1/2006 tại Hồng Kông, tiếp theo đó vào 22/12/2006 tiến ra các rạp của Hoa Kỳ và ngay lập tức leo lên đứng vị trí số 2 top phim ăn khách nhất trong tuần công chiếu đầu tiên.

“I stepped into the martial arts movie market when I was only 16. I think I have proved my ability in this field and it won't make sense for me to continue for another five or 10 years. Huo Yuanjia is a conclusion to my life as a martial arts star.”

Tạm dịch: Tôi bước vào cái chợ phim võ thuật này từ khi mới 16 tuổi. Cho tới giờ tôi nghĩ mình đã chứng tỏ đủ khả năng trên lĩnh vực này và chẳng còn chút gì hứng khởi cho tôi tiếp tục chặng đường này trong năm hay mười năm sắp tới nữa. Hoắc Nguyên Giáp là cái kết của cuộc đời tôi với tư cách là một ngôi sao võ thuật.

Bộ phim Hollywood năm 2007 của Lý Liên Kiệt, Cuộc chiến khốc liệt (War), được công chiếu vào tháng 8 năm đó chính là sự tái ngộ của anh với nam diễn viên Jason Statham, trước kia từng đóng cặp với anh trong The One. Đáng tiếc War chỉ thu được 23 triệu đô trên màn ảnh, trở thành một trong những phim có doanh thu thấp nhất của Lí tại thị trường Hoa Kỳ. Tuy nhiên phim lại tạo ra một cú hit trong lĩnh vực video, thu được gần 52 triệu đô la tổng tiền thuê, tức là gấp đôi so với khi công chiếu trên màn ảnh. Ngoại trừ Romeo phải chết và Anh Hùng, những bộ phim của Lý Liên Kiệt thường chỉ đạt những thành công khiêm tốn tại Hoa Kỳ như Nụ hôn của rồng, The One, Unleashed, Cradle 2 the Grave, và cả phim Fearless.

Cuối năm 2007, Lý Liên Kiệt trở lại Trung Quốc tham gia một bộ phim chiến tranh do Hồng Kông - Trung Quốc hợp tác sản xuất Đầu danh Trạng cùng Lưu Đức Hoa và Kim Thành Vũ. Bộ phim đã thành công vang dội về mặt doanh thu và đưa anh lên nhận giải nam diễn viên chính xuất sắc nhất của lễ trao giải phim Hồng Kông (Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông).

Lý Liên Kiệt và Thành Long tại Hong Kong, năm 2005

Lý Liên Kiệt và đàn anh của mình- diễn viên hài võ thuật Thành Long lần đầu cùng góp mặt trên màn ảnh qua bộ phim Kungfu Chi Vương; phim được khởi quay từ tháng 7 năm 2007 và lần đầu công chiếu vào 18/4/2008 đã gặt hái thành công lớn về doanh thu. Phim dựa trên truyền thuyết về Tề Thiên đại thánh Tôn Ngộ Không từ một trong tứ đại danh tác của Trung Quốc - Tây du kí.

Ngoài ra Lý Liên Kiệt còn tham gia đóng vai phản diện Tần Thủy Hoàng trong bộ phim hành động giả tưởng Xác ướp 3: lăng mộ Tần vương cùng nam diễn viên Brendan Fraser và Dương Tử Quỳnh, cùng một vai nhỏ trong bộ phim Kiến quốc đại nghiệp (The Founding of a Republic). Năm 2010, lần đầu tiên Lý Liên Kiệt thử sức với thể loại tâm lý với bộ phim Hải dương thiên đường (Ocean Heaven). Bộ phim được xây dựng dựa trên một câu chuyện có thật, kể về một người đàn ông sắp chết (lý Liên Kiệt) đã kiên cường giúp cậu con trai mắc chứng tự kỷ chiến đấu chống lại bệnh tật. Đây là bộ phim đầu tiên không thuộc thể loại hành động trong suốt 25 năm sự nghiệp điện ảnh của anh, và Lý Liên Kiệt cho biết anh đã hoàn toàn bị kịch bản phim thu hút bởi tính nhân văn và những bài học sâu sắc mà bộ phim chuyển tải.

Bộ phim mới nhất của Lý Liên Kiệt là The Expendables (tạm dịch: Những con tốt thí), một bộ phim hành động quy tụ một dàn diễn viên nổi tiếng, gồm những siêu sao hành động như Sylvester Stallone, Jason Statham, Dolph Lundgren, Steve Austin, Terry Crews, Mickey Rourke... Ngôi sao của Die Hard - Bruce Willis và thống đốc bang California - "Kẻ hủy diệt" Arnold Schwarzenegger cũng góp một vai nhỏ trong phim. Trong phim, Lý Liên Kiệt vào vai Ying Yang, một cao thủ thuộc biệt đội đặc nhiệm mang tên Expendable, được thuê thâm nhập vào Nam Phi để giúp nước này lật đổ tên độc tài tàn nhẫn. Tuy nhiên, khi nhiệm vụ bắt đầu, cả nhóm mới nhận thấy sự việc không giống như những gì họ biết và chính bản thân cả đội bị vướng vào một mớ nguy hiểm của những dối trá và phản bội... Bộ phim được công chiếu tại Hoa Kỳ vào ngày 13/8/2010, và bắt đầu được công chiếu tại Việt Nam từ ngày 27/8/2010.

Dự án mới nhất của Lý là bộ phim sắp bấm máy Tân Long Môn khách sạn (New Dragon Gate Inn) do Từ Khắc làm đạo diễn, làm lại từ bộ phim cùng tên do chính ông đóng vai trò sản xuất năm 1992. Phim dự kiến bấm máy vào tháng 9/2010 và vai nữ chính nhiều khả năng được giao cho nữ diễn viên Châu Tấn

[sửa] Gia đình

Lý Liên Kiệt hiện đang theo đuổi tư tưởng Phật giáo Tây Tạng^[1] của thiền sư Lho Kunsang^[2] dòng Drikung Kagyu tại tu viện thuộc Ca-nhĩ-cư phái.^[3]

Năm 1987, Lý Liên Kiệt lấy Hoàng Thu Yến (Huang Qiuyan-黄秋燕)^[4], đồng diễn viên phim "Thiếu Lâm Tự 2: Thiếu Lâm tiểu tử", thành viên đội tuyển Wushu Bắc Kinh và có với cô hai con gái; họ chia tay năm 1990. Anh tái hôn với Lợi Trí (利智) năm 1999, một diễn viên Hồng Kông gốc Thượng Hải. Họ có với nhau hai con gái: Jane (sinh năm 2000) và Jada (sinh năm 2002).

Năm 2004, khi cơn sóng thần Á châu nổi lên càn quét thì Lý Liên Kiệt đang ở Maldives và chỉ bị thương nhẹ bởi một mảnh gỗ thuyền trong khi đang bảo vệ con gái 4 tuổi Jane, mặc dù có những lời đồn rằng anh đã bị thiệt mạng^[5]. Khi đó, hai bố con đang bơi trong một bể bơi gần bờ biển thì cơn sóng ập tới.^[6]

Năm 2009, Lý Liên Kiệt - lúc đó đã chính thức nhập quốc tịch Hoa Kỳ sau một thời gian dài hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật thứ bảy tại đây; quyết định nhập tịch Singapore.^[7][8] Ngày 28 tháng 7 năm 2009, chủ tịch Quỹ tài trợ Hiệp hội Chữ thập đỏ Trung Quốc 壹基金 (một quỹ từ thiện của Lý) tuyên bố rằng Lý chính thức là công dân Singapore;^[7] mục đích của Lý vì sự nghiệp giáo dục của hai cô con gái.^[7] Lý là người gia nhập quốc tịch Singapore tiếp theo tấm gương của nữ minh tinh Hoa ngữ Củng Lợi.